İlk olarak OOP’nin açılımı “Object Oriented Programming” yani Türkçe anlamı “Nesne Yönelimli Programlama Teknolojisi’dir.” Peki bu nesne yönelimli programlama nedir, ne işe yarar? Hep beraber inceleyelim. Nesne yönelimli programlama genel olarak yazılım dünyasında yazılımların sınıflandırılarak kullanılmasına imkân sağlayan yazılım sınıflandırma türüdür. Peki ne işe yarar? Gerçek hayatta karşılaştığınız birçok nesnenin yazılım ile sanal ortama aktarılmasını sağlamaktadır.
Yazı İçeriği
Program Nedir?
Program, bilgisayar ve bilgisayar gibi çalışmakta olan bilgisayar mantığı ile işleyen araçların bir işlevi ya da emri yerine getirebilmesi için cihazların özel kod parçacıkları sayesinde fonksiyonları ve taslakları bir araya getirmek için tasarlanmış komutlar(kodlar) zinciridir. Kullanım amacı ve türüne göre de çeşitli programlar karşımıza çıkmaktadır. Bu program çeşitlerinden bahsetmeden önce kısaca programlama dili nedir, ne işe yarar? Bunlardan bahsedelim.
Programlama Dili Nedir?
Programlama dilini en anlaşılır şekilde ifade edecek olursak bilgisayar ile iletişim kurmayı sağlayan dildir diyebiliriz. Kısaca programlama ile siz bilgisayara ne yapması gerektiğini yani sisteme neyi nasıl yapmasını, nasıl yönlendirmesi gerektiğini söyleyebilirsiniz.
“Programlama dili nedir?” denildiğinde bilgisayarın çalışabilmesi için gerekli olan temeli oluşturan ve çalıştıran yazılım olarak tanımlanabilir.
Günümüzde yazılım dünyasında 800’den fazla programlama dili bulunmaktadır.
Yazılım Nedir?
Yazılım başlangıçta bilgisayara nasıl çalışması gerektiğini söyleyen komutlar bütünüdür. Diğer bir ifadeyle tanımlanacak olursa bilgisayar mantığında çalışan elektronik cihazların bir işi yapabilmesini sağlayan programların(komutların) tümüne yazılım denir.
Nesne Yönelimli Programlama (OOP) Nedir?
Nesne Yönelimli Programlama (OOP), hayatta karşılaştığınız her şeyin her işlevin nesnel olarak soyutlanıp bilgisayara aktarıldığı programlama türüdür. Örnek verilecek olursa bir arabanın; rengi, ne halde olduğu, üretim yılı, markası gibi birçok özelliğini bilgisayar ortamında yani sanal dünyada görebilmenizi sağlar.
Nesne Yönelimli Programlamanın Sağlamış Olduğu Kolaylıklar Nelerdir?
Nesne yönelimli programlamanın yazılımcılara sağlamış olduğu kolaylıklardan önce nasıl ortaya çıktığından ve ne tür kolaylıklar sağladığından bahsedelim.
İlk olarak 1960’lı yılların ikinci yarısının sonlarına doğru ortaya çıktığı bilinen bu programlama türü o dönemki yazılımcıların yaşadığı sorunların çözülebilmesi adına ortaya çıkmıştır. Bu sorunlar yazılımların yani kodların karmaşıklığı, kapladığı boyutların her yazılan komut dizisi ile artması ve bunun maliyetleri artırması sonucu ortaya çıkan ekstra zaman ve emek kaybının önüne geçilebilmesi için OOP “Nesne Yönelimli Programlama” yazılımı geliştirildi.
OOP İlkeleri Nelerdir?
Nesne Yönelimli Programlama ilkeleri dört temel başlıkta incelenir.
- Soyutlama (Abstraction)
- Kapsülleme (Encapsulation)
- Miras Alma / Kalıtım (Inheritance)
- Çok Biçimlilik (Polymorphism)
Kısaca bu temel ilkeleri tanımlayacak olursak;
Soyutlama (Abstraction): Bir sınıfın (class) davranışlarının yani arka planda nasıl hareket edeceğinin tanımlanmasıdır. Örnek verilecek olursa ekrana “Merhaba” yazdırmak istiyorsunuz. Bunun için bir sınıf kullanılır ve Console.WriteLine(“Merhaba”); kodu ile ekrana Merhaba yazdırabilirsiniz, buna soyutlama denir.
Kapsülleme (Encapsulation): Bir sınıfın içinde barındırdığı metot ve değişkenlerin korunması olarak tanımlanabilir. Kısaca hangi özellik kim tarafından kullanılacak bunu barındırır.
Miras Alma / Kalıtım (Inheritance): Bir nesnenin özelliklerinin başka nesneler tarafından da kullanılabilmesini sağlayan bir ilkedir. Kısaca sınıflar arasında hiyerarşi kurulabilmesini sağlar.
Çok Biçimlilik (Polymorphism): Türetilen sınıflarda kullanabilmek için yöntemlerin yeniden tanımlanma biçimidir. Nesne Yönelimli Programlama’da en yaygın kullanım biçimlerden biridir.
Nesne Yönelimli Programlama Dilleri Nelerdir?
1960’lı yılların sonlarına doğru ortaya çıkan Nesne Yönelimli Programlama kullanımının üzerinden geçen her yıl geliştirilmeye ve 1980’li yıllardan itibaren farklı nesne tabanlı programlama dilleri ortaya çıkmaya devam etmiştir. İlk olarak 1980’li yıllarda ortaya çıkan ve günümüzde de hala en yaygın biçimde kullanılan dillerden biri olaran C++ ortaya çıkmıştır. Günümüz dünyasında yazılımcıların tercihleri arasında nesne programlamaya Visual özellikleri olan içeriklerde kullanılmaya başlanmıştır. Genel olarak bu programlama dilleri sizin için aşağıda listelendi.
Visual C++, C++ Builder, Delphi, Java, Visual Basic vb. gibi örnekler ile programla dilleri şunlardır:
- Python
- C++
- Objective-C
- Delphi
- Smalltalk
- Java
- Swift
- C#
- Perl
- Ruby
- PHP
