Her yazılım ve programlama dilinde, programın fonksiyonlarına uygun olarak işlemler yapabilmek için birtakım değişkenleri ve değerleri tanımlayabilmemiz gerekir. PHP programlama dilinde operatörlerin çeşitleri kısaca aşağıdaki gibidir.
- Matematiksel(Aritmetik) Operatörler
- Atama Operatörleri
- Arttırma ve Azaltma Operatörleri
- Karşılaştırma Operatörleri
- Mantıksal Operatörleri
Yazı İçeriği
Matematiksel(Aritmetik) Operatörler
PHP programlama dilinde matematiksel operatörler, sayısal değerler üzerinden aritmetik işlemleri yapmak için kullanılır. Aşağıda verilen tablodaki operatörler kullanılarak aritmetik işlemler kolaylıkla yapılabilir.
Toplama işlemi + operatörü ile ifade edilirken, – operatörü çıkartma işlemini ifade eder, * operatörü çarpma işlemini ifade eder, / operatörü bölme işlemini ifade eder, % operatörü ise mod(kalan) işlemini ifade eder. Görüldüğü gibi evrensel aritmetik kuralları kullanılmaktadır.
Matematiksel operatörleri ve tanımlarını kullanarak nasıl kullanıldığını kısaca örneklerle açıklayalım.
Toplama operatörünün + ile ifade edildiğini belirtmiştik, $a + $b işleminde, program $a ve $b değişkenlerinin toplam sonucunu hesaplar. $a – $b işleminde $a ve $b değişkenini çarpım sonucunu hesaplar. $a * $b işleminde $a ve $b değişkenini çarpım sonucunu hesaplar. $a / $b işleminde $a nın $b değişkenine bölüm sonucunu hesaplar. $a % $b işleminde ise $a % $b den kalanı hesaplar.
Bütün bu bilgilerin ışığında şimdi de bu matematiksel operatörleri aşağıdaki örnekle açıklayalım.
$a =20;
$b =10;
echo $a + $b.; //Ekrana 30 yazar.
echo $a – $b.; //Ekrana 10 yazar.
echo $a * $b.; //Ekrana 200 yazar.
echo $a / $b. //Ekrana 2 yazar.
echo $a % $b. //Ekrana 0 yazar.
Matematiksel değişkenleri kullanırken değişken verilerinin integer veri türünde olmasına dikkat etmeliyiz, aksi halde çalıştıramayız ve hata alırız.
Atama Operatörleri
Atama operatörleri, işlemleri kısaltmak için bir değişkene değer atamak için oldukça sık bir şekilde kullanılır. Birçok programlama dilinde olduğu gibi, PHP programlama dilinde de atama işlemleri soldan sağa doğru gerçekleşir. Sıklıkla kullanılan atama operatörü =’dir. Bunun yanı sıra aşağıda açıklayacağımız operatörleri kullanırız.
Değer atamak için = operatörünü sıklıkla kullanırız. += operatörünü arttırarak atama işlemlerinde kullanırız. -= operatörünü azaltarak atama işlemlerinde kullanırız. *= operatörünü çarparak atama işlemleri için kullanırız. /= operatörünü bölerek atama işlemleri için kullanırken %= operatörünü ise modunu alarak atama işlemleri için kullanırız.
Atama operatörleri ve tanımlarını kullanarak nasıl kullanıldığını kısaca örneklerle açıklayalım.
Değer atamak için = operatörünü kullanabileceğimizi belirtmiştik, $a = 5 işlemi 5 değerini, $a değişkenine atar. $a += $b işlemi $a= $a + $b işlemini yapar. $a -= $b işlemi $a= $a – $b işlemini yapar. $a *= $b işlemi $a= $a * $b işlemini yapar. $a /= $b işlemi $a= $a / $b işlemini yaparken $a %= $b işlemi ise $a= $a % $b işlemini yapar.
Şimdi de bu operatörleri birkaç örnekle açıklayalım.
$s1 = 25;
$s2 = 8;
echo $s1 += $s2; // s1 = 25 + 8 işlemlerini yapar
echo $s1 -= $s2; // s1 = 25 – 8 işlemlerini yapar
echo $s1 *= $s2; // s1 = 25 * 8 işlemlerini yapar
echo $s1 /= $s2; // s1 = 25 / 8 işlemlerini yapar
echo $s1 %= $s2; // s1 = 25 % 8 işlemlerini yapar
Burada dikkat edeceğimiz nokta, birçok programlama dilinde olduğu gibi, PHP programlama dilinde de atama işlemleri soldan sağa doğru gerçekleşir.
Arttırma ve Azaltma Operatörleri
Arttırma ve azaltma operatörleri, tanımlanan bir değişkenin sayısal değerini 1 arttırmak veya 1 azaltmak için kullanılır. Arttırma ve azaltma operatörleri değişkenin sağında veya solunda kullanılabilmektedir ve sağ ya da sol tarafta kullanılması değişkenin sonucunu değiştirir.
Değişkenin değerini 1 arttırmak için ++ operatörünü kullanırız. Değişkenin solunda yazılırsa önce değeri arttırır sonra işlemi yapar. Sağında yazılırsa önce işlemi yapar sonra değeri arttırır.
Değişkenin değerini 1 azaltmak için – operatörü kullanılır. Değişkenin solunda yazılırsa önce değeri azaltır sonra işlemi yapar. Sağında yazılırsa önce işlemi yapar sonra değeri arttırır.
Arttırma ve azaltma operatörleri ve tanımlarını kullanarak nasıl kullanıldığını kısaca örneklerle açıklayalım.
Verilen değer olan a’yı 1 arttırmak için ++$a kodu ile $a değerini 1 artırırız. $a++ ise $a’dan sonra gelen değeri 1 arttırır. $a- kodu $a değerini 1 azaltırken -$a kodu ise $a’dan sonra gelen değeri 1 azaltır.
Arttırma ve azaltma operatörleri ile ilgili güzel bir örnek yapalım.
$a = 6;
$b = 4;
echo ($a++) + (++$b);
Yukarıdaki koda baktığımızda, $a ve $b değişkenleri artırma operatörü ile artırılarak basit bir toplama işlemini kısaltmıştır. Fakat $a değişkeni işlemden sonra artırılacağı için değeri 6 olacaktır. $b değişkeni ise işlemden önce artırılacağı için değeri 5 olacaktır. Toplama işleminin sonucu 11 olarak hesaplanacaktır.
Operatörleri kullanırken dikkat etmemiz gereken şey; parantez () kullanımının programlama dilinde işlem önceliği belirler.
Karşılaştırma Operatörleri
Tüm programlama dillerinde karşılaştırma operatörleri aynıdır. İsminde de anlaşılacağı gibi, iki değeri veya birden fazla değişkeni karşılaştırmak için kullanılır. Eğer bu karşılaştırma sonucu doğru ise 1(true), yanlış ise 0(false) mantık sonucu oluşur.
Eşit tanımını oluşturmak için == operatörünü kullanırız. != operatörü eşit değildir tanımını ifade eder. > operatörü büyüktür, < operatörü ise küçüktür ifadesini verir. >= operatörü büyük ve eşittir ifadesini verirken <= operatörü küçük ve eşittir’i ifade eder.
Karşılaştırma operatörleri ve tanımlarını kullanarak nasıl kullanıldığını kısaca örneklerle açıklayalım.
Eşit tanımını oluşturmak için == operatörünü kullanırız demiştik, $a = $b işlemi a eşit b sorgusunu yapar. $a != $b işlemi a eşit değil b sorgusunu yapar. $a > $b işlemi a büyük b sorgusunu yaparken $a < $b işlemi a küçük b sorgusunu yapar. $a >= $b işlemi a büyük eşit b sorgusunu yaparken, $a <= $b işlemi ise a küçük eşit b sorgusunu yapar
Karşılaştırma operatörleri ‘var_dump’ ile kullanılır ve eğer sorgu doğru çıktı ise true, yanlış ise false olur.
Haydi şimdi de bu operatörleri birkaç örnekle açıklayalım.
$a = 4;
$b = 3;
echo var_dump($a == $b); // karşılaştırması sonucunda ekrana false yazacaktır.
echo var_dump($a >= $b); // karşılaştırması sonucunda ekrana true yazacaktır.
Mantıksal Operatörler
Mantıksal operatörler, PHP’de en çok karar yapılarında kullanılmaktadır. Mantıksal operatörlerin çalışma mantığını anlamak için karar işleyiş yapılarını anlamak oldukça faydalı olacaktır. 3 adet mantıksal operatör vardır. Bunlar ve(&&), veya(ll), değil(!) operatörleridir.
- &&(and veya ve) mantıksal operatörü, karşılaştırma yaparken doğru(true) yada yanlış(false) mantıksal sonucu verir. $a && $b işleminde $a ve $b değeri aynı anda ise, ‘true’ ifadesini verir.
- || (or yada veya) mantıksal operatörü, karşılaştırma yaparken herhangi biri doğru ise doğru(true), hepsi yanlış ise yanlış(false) mantıksal sonucunu çıkartır. $a || $b işleminde $a veya $b değerlerinden biri ise, ‘true’
- !(not yada değil) mantıksal operatörü, karşılaştırma sonucunu tersine çevirir, yani sonuç doğru ise yanlışa, yanlış ise doğruya çevirmektedir. $a ! $b işleminde $a değeri false ise, ‘true’
